"Dậy thì ở trẻ: Thời điểm nào là sớm?"

Dậy thì sớm được định nghĩa là bắt đầu trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai, nhưng độ tuổi chính xác vẫn đang gây tranh cãi. Một số chuyên gia cho rằng nên giảm độ tuổi này, trong khi nhóm khác lo ngại việc đó sẽ làm khó xác định trẻ cần điều trị. Cần phân biệt dậy thì thực thụ với tình trạng phát triển vú sớm, một rối loạn lành tính. Dậy thì sớm có thể chỉ là sự trưởng thành sớm, nhưng cũng có thể do các bệnh lý như u nang buồng trứng, u não, hoặc bệnh tuyến giáp. Ở bé gái trên 6 tuổi, các nguyên nhân này hiếm gặp nhưng vẫn cần lưu ý, cùng với sự gia tăng estrogen từ thực phẩm và vật liệu nhựa. Dậy thì sớm xảy ra ở bé gái nhiều hơn gấp 10 lần so với bé trai, và trong giai đoạn này, xương cũng liên tục trưởng thành.

Trẻ dậy thì sớm thường cao lên nhanh nhưng cũng dừng phát triển sớm hơn bình thường, dẫn đến không đạt chiều cao tối đa. Việc chẩn đoán và can thiệp sớm rất quan trọng để điều chỉnh tốc độ tăng trưởng. Trẻ dậy thì trước 8 tuổi cần được kiểm tra bằng xét nghiệm máu, nước tiểu, chụp cắt lớp, cộng hưởng từ, siêu âm và chụp X-quang cổ tay để phát hiện nguyên nhân và đánh giá tình trạng phát triển xương. Dấu hiệu dậy thì ở bé gái bắt đầu bằng sự phát triển của ngực, với các cục nhỏ xuất hiện dưới núm vú, và trẻ thường cao nhanh trong giai đoạn này.

Sau khoảng 6 tháng, lông mu xuất hiện, có thể là dấu hiệu đầu tiên của dậy thì ở một số trẻ, tiếp theo là lông nách. Trong vài năm tiếp theo, ngực phát triển, lông mu và cơ quan sinh dục ngoài cũng tăng trưởng, dẫn đến kỳ kinh nguyệt đầu tiên, thường xảy ra vào khoảng 12,5 - 13 tuổi, khoảng 2 năm sau khi bắt đầu dậy thì. Toàn bộ quá trình dậy thì hoàn tất sau 3 - 4 năm với sự phát triển hoàn chỉnh của ngực, quầng vú và lông mu. Bé gái thường cao thêm 7 - 8 cm mỗi năm, đạt đỉnh điểm khi có kinh nguyệt, và dừng cao khoảng 2 năm sau đó.

Ở bé trai, dậy thì thường bắt đầu muộn hơn, trung bình từ 11,5 - 12 tuổi. Dấu hiệu đầu tiên là tăng kích thước tinh hoàn, sau đó là sự phát triển của lông mu, lông nách, tinh hoàn và dương vật. Quá trình phát triển chiều cao ở nam giới diễn ra chậm hơn 2 - 3 năm so với nữ, bắt đầu từ bàn tay và bàn chân, sau đó là cánh tay, cẳng chân, thân và ngực.

Trong giai đoạn dậy thì, các em trai trải qua nhiều thay đổi như giọng trầm hơn, cơ bắp phát triển, khả năng cương cứng và xuất tinh. Một số em có thể thấy ngực phát triển. Quá trình dậy thì kéo dài khoảng 3 - 4 năm, khi lông mu, tinh hoàn và dương vật đạt kích thước trưởng thành. Cha mẹ nên chia sẻ và động viên con cái trong thời kỳ này, khi các em khao khát khám phá thế giới, tìm kiếm sự riêng tư và quan tâm đến xã hội. Điều quan trọng là tôn trọng sự riêng tư và chấp nhận những cảm xúc khó nói của tuổi mới lớn để giúp các em tự tin hơn.